Voer de bij, maak een bloeiboog

Kun jij ook zo genieten van een tuin die in volle bloei staat? Insecten ook! Een groene tuin is niet alleen een genot voor het oog, maar is ook heel goed voor de lokale biodiversiteit. Een tuin met bloeiende planten is namelijk een waar walhalla voor verschillende bijensoorten en andere bestuivers. Bijen zijn onmisbaar voor de bestuiving van veel bloemen en groenten, nodig voor de vruchtvorming. En hoe langer de tuin in bloei staat, hoe meer voedsel de bijen hebben gedurende het jaar. Het is belangrijk dat er gedurende de vliegperioden van alle bijensoorten voldoende en divers voedsel beschikbaar is. Met een bloeiboog kun je dit in jouw tuin realiseren. Maar hoe maak je een gebalanceerde bloeiboog en welke inheemse planten zijn hiervoor geschikt?

Wat is een bloeiboog?

De meeste mensen houden wel van kleur en leven in hun tuin en planten daarom graag bloemen en bloeiende planten in hun voortuin of achtertuin. Vaak krijgt dit de vorm van een horizontaal veldje bloemen. Dat is een goed begin om verschillende bijensoorten en andere bestuivers een handje te helpen. Maar als je ze echt het hele jaar door wilt voorzien van voldoende voedsel, dan biedt een bloeiboog uitkomst. Het ontwerp van een bloeiboog moet rekening houden met ‘gaten’ in de bloei van bestaande planten, zodat er altijd voedsel beschikbaar is.

Een bloeiboog is een aaneenschakeling van bloeiende planten met verschillende bloeiperiodes in de tuin. Omdat deze planten op verschillende momenten in bloei staan, is er op elk moment in het jaar voedsel beschikbaar voor veel voorkomende bijensoorten, zoals honingbijen, wilde bijen, hommels en solitaire bijen. De bloemen voorzien deze beestjes namelijk van hoognodig nectar en stuifmeel. Nectar levert energie en stuifmeel is rijk aan eiwitten die larven nodig hebben.

Hoe stel je een bloeiboog samen in je tuin?

Een goede bloeiboog opzetten begint met planning. Je wilt een mix van planten, struiken en bomen die elkaar opvolgen qua bloeiperiode, zodat er van maart tot oktober iets in bloei staat in een geselecteerd gebied om nectar en stuifmeel te leveren. Omdat elk bijensoort verschillende voorkeuren heeft, zijn er specifieke planten nodig voor hun voedselvoorziening. Hierbij kun je kiezen voor vaste planten, één- en meerjarige bloeiers, bloembollen, struiken en bomen.

Houd rekening met de hoeveelheid zon die de planten nodig hebben, de beschikbare ruimte en natuurlijk het soort plant. Het liefst kies je voor inheemse planten. Dit zijn planten die van nature voorkomen in de regio en die dus goed gedijen in dit klimaat. Steeds meer kwekers bieden inheemse planten aan in plugbakjes met een sterke wortelkluit. Let op dat de planten en bloemen gifvrij of biologisch zijn geteeld om schadelijke gewasbeschermingsmiddelen te vermijden.

Wil je een bloeiboog opzetten zodat de bijen voldoende voedsel hebben, maar wil je er liever niet te veel werk aan hebben? Dan kun je uiteraard kiezen voor een bepaalde soort begroeiing waar je nauwelijks onderhoud aan hebt. Een bloeiboog kan overal in je tuin worden toegepast om een bloeiende doorgang of accent te creëren. Een goed gekozen struik, boom of plant zal makkelijk in onderhoud zijn en voedsel bieden wanneer dit nodig is aan diverse bijensoorten en insecten. Regelmatig snoeien bevordert de groei en bloei van planten in een bloeiboog.

Vroege voorjaar

In het vroege voorjaar is het weer wisselvallig, kunnen de nachten nog erg koud zijn, maar laat het zonnetje zich steeds vaker zien. Bloembollen en wilgenbomen bieden de eerste voeding aan bijen in het vroege voorjaar. De keuze in deze periode is niet heel groot, maar er zijn zeker mooie planten en bloeiers die de start kunnen zijn van de bloeiboog in jouw tuin, zoals:

• Krokus
• Skilla
• Blauwe druifjes
• Sleutelbloem
• Bieslook
• Kamille
• Longkruid
• Winterakoniet
• Toverhazelaar

Late voorjaar

In het staartje van de lente laat het zonnetje zich al veel vaker zien. De kans dat het gaat vriezen neemt flink af en steeds meer bomen, struiken, planten, kruiden en bloemen staan in bloei. Je hebt dus ook volop keuze voor bijvriendelijk beplanten in dit seizoen voor bijen en andere bestuivers. Kies bijvoorbeeld voor:

• Stokroos
• Slangenkruid
• Marjolein
• Echte Kamille
• Wilde Reseda
• Tuinreseda
• Geitenbaard
• Gele Ganzenbloem
• Muskuskaasjeskruid

Zomer

Alhoewel de zomers in Nederland steeds vaker erg warm en droog zijn, is er volop keuze qua beplanting voor zowel een grote als een kleine tuin. Dit zijn een aantal planten die bloeien in deze periode en die dus stuifmeel en nectar leveren aan honingbijen, hommels en andere bijensoorten.

• lavendel
• zonnehoed
• wilde marjolein
• dahlia
• citroenmelisse
• Kamperfoelie
• Vlinderstruik
• Hondsroos
• Linde
• Sedem
• Egelantier

Nazomer en herfst

In september, oktober en zelfs november kan het zonnetje zich nog wel eens laten zien en is de temperatuur vaak nog aangenaam. Het aanbod aan bloeiende planten neemt af, maar er is toch nog een selectie aan planten om de voorkomende bijensoorten voldoende stuifmeel en nectar te geven. Kies bijvoorbeeld voor:

• herfstaster
• ijzerhard
• komkommerkruid
• vingerhoedskruid
• winterheide
• herfstframboos
• zilverbes

Bloeibogen van Naturalis Biodiversity Center

Dit is natuurlijk slechts een greep uit het enorme aanbod aan inheemse planten die bijen en andere insecten kunnen voeden en beschermen. Bloeibogen kunnen op verschillende manieren worden gebruikt om structuur en focus te geven aan je tuin, zoals bij de entree of als onderverdeling van de tuin. Wil je een bloeiboog voor jouw bestaande tuin samenstellen om de biodiversiteit te ondersteunen? Dan kun je ook gebruikmaken van de Bloeibogen app van Naturalis Biodiversity Center. Deze applicatie maakt de voorkomende bijensoorten en hun voedselbeschikbaarheid inzichtelijk.

Deze app maakt voorkomende bijensoorten en hun voedselbeschikbaarheid in je geselecteerde gebied inzichtelijk en geeft op basis hiervan gericht plantadvies. Wel zo makkelijk en je kunt direct aan de slag met het gericht plantadvies!

Waar koop ik mijn gifvrije, biologische planten?

Om een bloeiboog te maken is het belangrijk dat je kiest voor inheemse, gifvrije planten. Biologisch geteelde bomen en planten zijn gifvrij. Houten trellisbogen zijn eenvoudig te gebruiken voor bloeiende klimplanten en kunnen een natuurlijk accent toevoegen aan de tuin. Een boog die geschikt is voor klimplanten moet stevig, breed en hebben een ruw oppervlak. Een stevige constructie die het gewicht van volwassen planten kan dragen is essentieel voor bloeibogen. Planten met fijne takken hebben baat bij een boog met een ruw oppervlak waar ze gemakkelijk aan kunnen hechten. Metaal heeft extra stevigheid en stabiliteit en is ideaal voor zware snelgroeiende planten zoals blauweregen. De meest geschikte bloeibogen voor het ondersteunen van klimplanten zijn die gemaakt van stevig metaal of hout. Cruydt-hoeck is een inheemse zaden- en plantenkwekerij die als missie heeft om bij te dragen aan biodiversiteitsherstel. Zij verkopen hun producten ook online. Ook kan je bijvoorbeeld kijken naar websites waar duurzame verkopers per provincie op een rijtje zijn gezet.

Het effect van bloeibogen op bijenpopulaties

Uit diverse onderzoeken blijkt dat tuinen met een goed opgebouwde bloeiboog aanzienlijk meer bijen aantrekken dan tuinen met een beperkte bloeiperiode. Alle beetjes helpen natuurlijk, maar een goed doordachte bloeiboog, met verschillende bloeiperiodes, kan enorm helpen qua voedsel voor diverse bijensoorten en insecten. Er zijn duizenden planten die geschikt zijn voor een bloeiboog en elk heeft zijn eigen voor- en nadelen. Het aantal bijen neemt toe, maar ook de diversiteit in soorten groeit. En met een app als Bloeibogen van Naturalis Biodiversity Center wordt het wel heel makkelijk gemaakt.

Met steeds meer berichten dat de bij in nood is, kunnen we allemaal wel een steentje bijdragen door het bijvriendelijk beplanten van de tuin. Het aantal bestuivers heeft grote invloed op de omzet in de gewassenteelt. En wat is er nu mooier dan de bij een handje te helpen én een prachtig bloeiende tuin vol bijen, hommels en vlinders te hebben?