Bijen en bloemen: help de bij met de juiste bloemen in je tuin

Bijen en bloemen vormen een onmisbare combinatie in de natuur. Samen dragen ze bij aan een gezonde biodiversiteit en een evenwichtig ecosysteem. Door bewust bloemen en planten in je tuin te kiezen, kun je bijdragen aan het welzijn van bijen en andere bestuivende insecten.

In deze gids lees je waarom de relatie tussen bijen en bloemen zo belangrijk is en hoe je jouw tuin omtovert tot een paradijs voor deze nuttige diertjes. Zo beschermen we met z’n allen de bij.

Waarom bijen en bloemen elkaar nodig hebben

De samenwerking tussen bloemen en bijen is een schoolvoorbeeld van symbiose. Bloemen bieden bijen nectar als voedselbron en produceren stuifmeel, dat door bijen wordt verzameld en opgeslagen. In ruil daarvoor zorgen bijen en andere bestuivers voor de bestuiving van bloemen, wat cruciaal is voor hun voortplanting.

Deze win-win situatie is van levensbelang voor de natuur. Meer dan 80% van alle bloeiende planten is afhankelijk van bijen en andere bestuivers. Ook onze voedselproductie is verbonden met dit proces. Groenten, fruit en noten zouden zonder bestuiving niet in dezelfde mate kunnen groeien.

Daarnaast dragen bloemen bij aan het welzijn van andere insecten, zoals vlinders en kevers en voorzien ze vogels en zoogdieren indirect van voedsel. Het verlies van bijensoorten heeft daarom een domino-effect op het hele ecosysteem.

Welke bloemen zijn goed voor bijen in de lente?

De lente is een cruciale periode voor vroege bijen. Na de winter komen ze tevoorschijn en hebben ze direct behoefte aan voldoende voedsel. Gelukkig zijn er veel bloemen die hen in deze periode kunnen ondersteunen.

• Krokussen: Dit zijn misschien wel de favoriete bloemen van bijen. Ze bloeien al vroeg in het jaar en leveren nectar en stuifmeel van hoge kwaliteit. Ze zijn populair bij honingbijen en wilde bijen.
• Sneeuwklokjes: Hun vroege bloei maakt ze ideaal voor bijen die net uit hun winterslaap ontwaken.
• Helleborus: Een winterbloeier die in februari al bloeit en een belangrijke voedselbron is voor hommels. Ook wel kerstroos genoemd.
• Wilgen: De katjes van de wilg zijn rijk aan stuifmeel en trekken veel bestuivers aan.

Door deze planten in je tuin te hebben, bied je in het vroege voorjaar essentiële hulp aan bijen.

Hoe kun je bijen in de winter ondersteunen?

In de winter zijn bloemen schaars, maar bijen hebben nog steeds hulp nodig. Vooral volwassen bijen en hommels kunnen moeite hebben om te overleven. Gelukkig kun je ze op verschillende manieren helpen.

Bladeren en takken laten liggen

Veel wilde bijen overwinteren in dood hout, bladafval of holle stengels. Laat daarom delen van je tuin ‘wild’ om hen een veilige plek te bieden.

Winterbloeiende planten toevoegen

Planten zoals klimop, hulst en winterjasmijn bieden zowel voedsel als beschutting. De prachtige bloemen van klimop bloeien laat in het najaar en zijn rijk aan nectar, wat ze ideaal maakt voor een wintervoorraad.

Bijvriendelijke nestkasten plaatsen

Een nestkastje voor rosse metselbijen of andere solitaire soorten kan een veilige schuilplaats bieden.

Bloembollen planten in het najaar

Plant in de herfst bollen die in de late winter of vroege lente bloeien, zoals sneeuwklokjes of blauwe druifjes. Zo zorg je dat er direct voedsel beschikbaar is als bijen ontwaken.

Tips voor het aanleggen van een bijvriendelijke tuin

Een bijvriendelijke tuin is niet moeilijk om te maken en zelfs kleine aanpassingen kunnen een groot verschil maken. Hier zijn praktische tips om van jouw tuin een magneet te maken voor bestuivers.

Kies voor enkelbloemige soorten

Dubbelbloemige planten zijn vaak minder geschikt omdat hun nectar moeilijk toegankelijk is. Enkelbloemige soorten, zoals zonnebloemen en klaprozen, zijn veel beter voor bijen.

Zorg voor een divers aanbod

Combineer verschillende soorten bloemen, struiken en bomen. Dit helpt bijen het hele jaar door aan voedsel en biedt onderdak aan verschillende bijensoorten.

Creëer bloemenweides

Een bloemenweide met wilde bloemen zoals korenbloemen en margrieten is een aantrekkelijke voedselbron voor veel soorten bestuivers.

Gebruik geen bestrijdingsmiddelen

Chemische bestrijdingsmiddelen zijn een van de grootste bedreigingen voor bijen. Kies voor natuurlijke methoden om plagen te bestrijden.

Integreer kruiden

Planten zoals lavendel, tijm en rozemarijn hebben een sterke geur die een grote aantrekkingskracht uitoefent op bijen en andere insecten.

Waarom zijn inheemse planten belangrijk voor lokale bijen?

Inheemse planten spelen een cruciale rol in het overleven van lokale bijen. Deze bloemen hebben zich door de eeuwen heen aangepast aan de specifieke behoeften van de plaatselijke fauna. Ze bieden precies het juiste type nectar en stuifmeel dat lokale soorten nodig hebben.

Daarnaast zijn inheemse planten vaak beter bestand tegen lokale ziekten en plagen, waardoor ze gezonder blijven en meer voedsel kunnen bieden. Voorbeelden van inheemse bloemen die populair zijn bij bijen zijn klaprozen, zonnebloemen en goudsbloem.

Een bloeikalender voor bijen: bloemen door het jaar heen

Om bijen het hele jaar door te helpen, is het belangrijk een goede bloeikalender aan te houden. Hier is een uitgebreid seizoensoverzicht.

Voorjaar

In het voorjaar komen vroege bijen uit hun winterslaap. Krokussen, blauwe druifjes en sneeuwklokjes bloeien vroeg en zijn een uitstekende bron van nectar. Deze bloemen voorzien bijen van de energie die ze nodig hebben om nieuwe nesten te bouwen en hun populatie op te bouwen.

Zomer

De zomer is de meest actieve tijd voor bijen. Planten zoals lavendel, zonnebloemen en goudsbloemen zijn in deze periode een favoriet. De lange bloei van zomerplanten zorgt ervoor dat bijen en andere insecten continu toegang hebben tot voedsel.

Najaar

In het najaar bereiden bijen zich voor op de winter. Laatbloeiende planten zoals asters, dahlia’s en klimopbloemen bieden de laatste energieboost voordat het koud wordt. Het najaar is ook het moment om najaar bloembollen te planten voor het volgende seizoen.

Winter

Hoewel er in de winter weinig bloeit, zijn er toch planten die een verschil maken. Helleborus, klimop en winterjasmijn blijven bestuivers voorzien van nectar. Winterbloemen zijn zeldzaam, maar essentieel voor honingbijen die hun nesten verlaten om voedsel te zoeken.

Zelf bloemen kweken die bijen aantrekken: hoe begin je?

Zelf bloemen kweken is eenvoudig en geeft veel voldoening. Door onderstaande stappen te volgen, maak je je tuin met bloeiende planten een stuk aantrekkelijker voor bijen. Met een beetje groene vingers maak je al een heel verschil.

Kies een geschikte plek

Bijen hebben zonlicht nodig. Kies daarom een zonnige plek in je tuin. Zelfs als je alleen een balkon hebt, kun je gebruik maken van potten of bloembakken.

Selecteer geschikte zaden

Ga voor een combinatie van bloemenmengsels die zowel vaste planten als eenjarige bloemen bevatten. Denk aan zaden van klaprozen, goudsbloemen en korenbloemen. Deze zijn makkelijk te kweken en trekken veel bijen aan.

Zaai op het juiste moment

Voorjaarsbloeiers kun je in het najaar zaaien, terwijl zomerbloeiers in het vroege voorjaar worden gezaaid. Houd rekening met de instructies op het zaadpakket voor optimale groei.

Onderhoud regelmatig

Zorg ervoor dat de grond vochtig blijft, maar voorkom wateroverlast. Verwijder onkruid dat kan concurreren met je bloemen.

Creëer variatie in hoogte

Plant bloemen van verschillende hoogtes. Dit zorgt voor visuele aantrekkingskracht en maakt je tuin aantrekkelijk voor andere bijen en insecten.

Zaai in fasen

Om een constante bloei te garanderen, kun je zaden in verschillende fasen zaaien. Zo bloeien sommige planten eerder en andere later, wat volwassen bijen helpt om het hele seizoen door voedsel te vinden.

De rol van bloemen in bestuiving en het ecosysteem

De aanwezigheid van bloemen in het landschap heeft een enorme impact op de biodiversiteit. Ze zijn niet alleen een voedselbron voor bijen, maar ook voor andere insecten, zoals vlinders, kevers en mieren. Wanneer bloemen worden bestoven, leidt dit tot de productie van vruchten en zaden, die weer dienen als voedsel voor vogels en kleine zoogdieren.

De natuurlijke samenwerking tussen bloemen en bijen is een essentieel onderdeel van een gezond ecosysteem. Door bloemen in je tuin te planten, help je niet alleen bestuivers, maar ook het voortbestaan van vele andere dieren en planten. Met de juiste kennis en aanpassingen kun je eenvoudig bijdragen aan het welzijn van bijen en bloemen.