Persbericht: Bijensterfte 2025
Een giftige cocktail

Bijensterfte 2025, een giftige cocktail

Bijen zijn cruciaal voor het leven op aarde. In de afgelopen 60 miljoen jaar hebben zij gezorgd voor een rijke diversiteit aan soorten planten, volop voedsel voor iedereen en een stabiel klimaat. Als het met de bijen goed gaat, gaat het goed met ons. Als de bijen sterven, implodeert de basis van al het leven.

Bee Foundation heeft in maart 2025, voor het derde jaar op rij, onderzoek gedaan naar bijensterfte in winter 2024-2025. In de afgelopen vijf jaar is de sterfte van honingbijenvolken extreem hoog. Deze trend is nog niet gekeerd.

In totaal hebben dit voorjaar 198 imkers de enquête van Bee Foundation ingevuld. De gemiddelde sterfte ligt op 21%. De helft van de imkers heeft sterfte, de andere helft niet. Dit betekent dat er extreem veel sterfte is bij 50% van de imkers. De sterfte lijkt locatiegebonden: een groot deel van de imkers die nu dode volken hebben, had in de afgelopen jaren ook sterfte. Het valt op dat, tegen de natuur in, met name grote volken sterven. De bijensterfte is het hoogst, 30%, onder imkers waar de volken op eigen honing overwinteren t.o.v. volken die op fabriekssuikers overwinteren 10%. De omgeving is zo giftig voor bijen, dat zij sterven aan hun eigen honing. Opnieuw treft de sterfte provincie Utrecht zwaar; 40 % van de volken zijn deze winter overleden. 

Bijen sterven aan hun eigen honing

Voor het tweede jaar op rij heeft Bee Foundation monsters laten onderzoeken door Buijs Agro-Services op pesticiden. 23 monsters van dode bijen, bijenwas en honing van 10 imkers zijn onderzocht op 668 pesticiden. In eerder onderzoek van Naturalis is slechts naar 110 stoffen gekeken. Dan mis je dus ruim 550 stoffen, waaronder veel gebruikte pesticiden. In dit onderzoek werden 64 verschillende bestrijdingsmiddelen gevonden, 21 van de 64 middelen waren verboden of nooit toegelaten in 2024 in Nederland. Gemiddeld werden er 12.5 middelen per monster gevonden, vorig jaar 13. In één monster werden 28 verschillende pesticiden aangetroffen. Dit volk komt uit een gebied waar sierteelt en tuinbouw plaatsvindt. In de afgelopen vijf jaar gaan op deze plek elk jaar opnieuw de bijen dood. De plek waar de groente wordt geteeld die wij eten, is desastreus voor bijen.

Slechts 5 stoffen dragen voor ruim 80% bij aan de totale gemeten last van bestrijdingsmiddelen, namelijk dicamba, glyfosaat, phthalimide, propargite en fluvalinaat. 

In alle monsters dode bijen vonden we phthalimide, een afbraakproduct van folpet. Dit wijst op de accumulatie van deze stof in bijen. EFSA rapporteert dat dit middel een chronisch risico is voor bijen: ‘A high chronic risk to adults and larvae was identified from exposure to the treated crop, weeds and/or the succeeding crop for all field uses’. Desalniettemin is het een middel dat breed toegepast wordt in Nederland met een verbruik van 30.000-50.000 kg/jaar.

In de meerderheid van de monsters, met name in dode bijen en bijenwas, vinden we dicamba in hoge concentraties. Dit middel wordt meer en meer gebruikt ipv glyfosaat en is toegelaten op mais, sportvelden en gazons. Recent onderzoek vindt een reductie van 70% in bestuivende insecten als ze blootgesteld worden aan bloeiende planten met dicamba. 

Honingbijen en wilde bijen kunnen met elkaar concurreren als er te weinig bloemen zijn. Onderzoek van prof. Dave Goulson laat overtuigend zien dat hommels en wilde bijen ook last hebben van pesticiden. In dit verband zijn honingbijen geen concurrent maar een signaalsoort, waaraan makkelijker onderzoek gedaan kan worden.

‘Nederlandse banken, verzekeraars en pensioenfondsen hebben wereldwijd voor EUR 510 miljard financieringen uitstaan aan bedrijven met een hoge of zeer hoge afhankelijkheid van een of meerdere ecosysteemdiensten.’ Als de bijen sterven aan pesticidecoctails heeft dit ook zijn weerslag in de Nederlandse economie.

Stop pesticiden niet in de grond en niet in je mond

1. De huidige procedures laten nog steeds vluchtige breedwerkende bestrijdingsmiddelen toe zonder rekening te houden met het lange termijn effect op bijen en zonder het effect te testen van pesticidencocktails. De overheid is hier verantwoordelijk voor en moet de procedures drastisch herzien. 
2. Gif is niet gezond voor bijen en niet voor mensen. Zoals Radar liet zien, zijn extreem giftige middelen gewoon voor de consument beschikbaar in de winkel. Laat ze staan.
3. Landbouw zonder gif heeft de toekomst. Er zijn goede scenario’s voor een succesvolle omschakeling. Het wordt tijd om deze transitie maatschappelijk breed te steunen.

Onze oproep aan de overheid voor een gifvrije toekomst:

• Bij twijfel geen toelating. Het voorzorgsbeginsel voorop: bestrijdingsmiddelen alleen goedkeuren na grondig onderzoek van gezondheids- en milieueffecten.
• Samen gezond vooruit. Zorg voor een veilige plek om te werken, te wonen en te spelen. Een gezonde omgeving zonder pesticiden. Steun boeren bij een overstap naar een landbouwsysteem zonder deze middelen.
• Versterk onze natuur. Bevorder schoon water, een gezond ecosysteem en een vitale bodem. Kies voor natuurlijke gewasbescherming die past in onze leefomgeving.

Contactpersoon:

Sonne Copijn: 062584818
Lotte de Jong: 0614204646